Dẫn Nhập: Quyết định cuối cùng trong việc bổ nhiệm các Đức Giám Mục thuộc về Đức Giáo Hoàng, và ngài có toàn quyền tự do chọn lựa. Nhưng làm thế nào để ngài biết mà lựa chọn ai?
Tiến trình lựa chọn ứng viên cho chức Giám Mục thường bắt đầu ở cấp giáo phận và tiến hành theo thủ tục qua hàng loạt cuộc tham vấn cho đến khi lên đến Roma. Đó là một tiến trình ràng buộc bởi sự bảo mật nghiêm ngặt, với các tác nhân quan trọng – thành phần có ảnh hưởng nhất là Sứ thần Tòa thánh, Thánh bộ Giám mục, và Đức Giáo Hoàng. Đây có thể là một tiến trình tốn nhiều thời gian, thường mất tám tháng hoặc lâu hơn để hoàn thành. Trong khi có những khác biệt giữa việc bổ nhiệm thăng cấp một linh mục trở thành giám mục, với việc bổ nhiệm thuyên chuyển vị giám mục đến giáo phận khác hoặc thăng chức trở thành tổng giám mục, những bước căn bản của tiến trình lựa chọn vẫn giống như nhau.
Những Danh Từ Thiết Yếu
Khâm sứ Tòa thánh – Là vị khâm sứ đại diện của Đức Giáo Hoàng đối với chính quyền và hàng giáo phẩm của một quốc gia; người chủ chốt trong việc quyết định danh sách những ai được đề nghị lên Thánh bộ Giám mục để có thể được chọn bổ nhiệm.
Giám Mục Phụ Tá – Một giám mục được bổ nhiệm để trợ giúp Đức Giám Mục giáo phận. Dù trong giáo phận hay tổng giáo phận, tước hiệu của ngài đều là Giám Mục.
Giám mục Phó – Một giám mục được bổ nhiệm vào một giáo phận hoặc tổng giáo phận Công Giáo để trợ giúp vị giám mục giáo phận. Khác với Giám Mục Phụ Tá, ngài có quyền kế vị, nghĩa là ngài sẽ tự động trở thành giám mục chính tòa mới khi giám mục giáo phận nghỉ hưu hoặc chết. Theo giáo luật, ngài cũng là tổng đại diện của giáo phận. Nếu giáo phận là một tổng giáo phận, ngài được gọi là tổng giám mục phó thay vì giám mục phó. Trong những năm gần đây, một số các giám mục Hoa Kỳ tại các giáo phận hoặc tổng giáo phận lớn đã xin và có được vị Giám Mục Phó trong năm cuối hoặc hai năm trước khi nghỉ hưu, để người kế vị làm quen với mục vụ của giáo phận trước khi ngài phải tiếp quản giáo phận. Điều này giảm thiểu con đường tập sự của vị giám mục mới và loại bỏ hoàn toàn khả năng giáo phận bị trống tòa khi vị giám mục cũ nghỉ hưu.
Thánh Bộ Giám Mục – Một bộ phận trong Giáo triều Roma, do một vị Hồng Y đứng đầu. Người đứng đầu, được gọi là tổng trưởng,” hiện nay là Đức Hồng Y Marc Ouellet, người Canada. Trách nhiệm của bộ bao gồm tất cả mọi khía cạnh của việc bổ nhiệm giám mục; hỗ trợ các giám mục trong việc thực hiện đúng chức năng mục vụ của các ngài; xắp xếp các chuyến viếng thăm ad limina (các giám mục thường xuyên đến Roma mỗi năm năm); và thiết lập các hội đồng giám mục và duyệt xét các nghị định của hội đồng theo đòi hỏi của giáo luật. Thành viên của bộ bao gồm khoảng 35 Hồng Y và tổng giám mục từ khắp nơi trên thế giới. Các thành viên hiện tại của Hoa Kỳ là Đức Hồng Y William J. Levada, nguyên Tổng trưởng Thánh bộ Giáo lý Đức tin, và Đức Hồng Y Donald W. Wuerl, Tổng Giám mục Washington.
Giám Mục Giáo Phận – Giám mục Giáo Phận là vị đứng đầu pháp lý và mục vụ, và là đại diện của giáo phận.
Giáo Tỉnh – Một lãnh thổ bao gồm một tổng giáo phận, được gọi là “tòa giáo tỉnh”, và một hoặc nhiều giáo phận, được gọi là “tòa địa phận”. Bản Giáo Luật quy định một số nghĩa vụ và quyền hành hạn chế của tổng giám mục giáo tỉnh liên quan đến các giáo phận trong tỉnh của ngài. Hoa Kỳ được chia thành 33 giáo tỉnh.
Terna – Bảng Tam Danh – Danh sách ba ứng viên cho một chức vụ đang trống chỗ, gồm cả chức vụ giám mục.
Giai đoạn 1: Đề Nghị của các Giám Mục
Mỗi giám mục có thể gửi cho tổng giám mục giáo tỉnh của mình tên những linh mục mà ngài nghĩ sẽ là giám mục tốt. Trước cuộc họp giáo tỉnh thường xuyên (thường là hàng năm), tổng giám mục phân phối cho tất cả các giám mục của giáo tỉnh tên và sơ yếu lý lịch của các linh mục đã được đệ nạp cho ngài. Sau cuộc thảo luận giữa các giám mục tại phiên họp giáo tỉnh, các ngài sẽ bỏ phiếu chọn một số tên người để giới thiệu. Số người trong danh sách này không cố định. Số đếm phiếu, cùng với biên bản cuộc họp, sau đó được tổng giám mục gửi đến sứ thần tòa thánh ở Washington. Danh sách này cũng được đệ trình lên Hội đồng Giám mục Công Giáo Hoa Kỳ (USCCB).
Giai đoạn 2: Khâm Sứ Tòa Thánh
Qua việc giám định danh sách cuối cùng tên các vị được chuyển lên Roma, vị khâm sứ tòa thánh đóng một vai trò quyết định trong tiến trình tuyển chọn. Ngài không chỉ tập hợp các sự kiện và thông tin về các ứng viên tiềm năng, mà còn giải thích thông tin đó cho Giáo Hội. Khuyến nghị của ngài có tầm ảnh hưởng lớn, nhưng điều quan trọng cần nhớ là vai trò “giữ cửa” của ngài, tuy vậy, không có nghĩa là các khuyến nghị của ngài luôn được nghe theo.
Cho Giám Mục Giáo Phận
Sau khi nhận được danh sách các ứng viên được giáo tỉnh chuyển lên, tòa khâm sứ tiến hành việc điều tra riêng của mình về sự xứng hợp của ứng viên.
Đức Giám Mục hiện tại hoặc giám quản của giáo phận được yêu cầu viết đệ trình một báo cáo về các điều kiện và nhu cầu của giáo phận. Nếu là việc bổ nhiệm kế vị giám mục giáo phận hoặc tổng giám mục sắp nghỉ hưu, khuyến nghị của vị đương nhiệm được cân nhắc. Việc tham vấn rộng rãi trong giáo phận được khuyến khích liên quan đến các nhu cầu của giáo phận, chứ không phải là tên của các ứng viên.
Báo cáo bao gồm tên của các cá nhân trong giáo phận mà vị khâm sứ có thể tham khảo và cách liên lạc với họ.
Các giám mục trước đây của giáo phận được hỏi ý kiến.
Các giám mục của giáo tỉnh được hỏi ý kiến.
Chủ tịch và phó chủ tịch của USCCB được hỏi ý kiến.
Nếu vị trí trống tòa là một tổng giáo phận, các tổng giám mục khác tại Hoa Kỳ có thể được hỏi ý kiến.
Vào thời điểm này, vị khâm sứ rút ngắn danh sách tên, và một bảng câu hỏi được gửi đến 20 hoặc 30 người biết rõ về mỗi ứng cử viên để họ cho câu trả lời.
Tất cả các tài liệu được thu thập và xem xét bởi đức khâm xứ, và một báo cáo (khoảng 20 trang) được chuẩn bị. Ba ứng cử viên được liệt kê theo thứ tự bảng chữ cái – “bảng tam danh” terna – với ưu tiên của vị khâm sứ được ghi nhận. Tất cả các tài liệu sau đó được chuyển lên Thánh Bộ Giám Mục ở Roma.
Cho Giám Mục Phụ Tá
Đức Giám Mục giáo phận phải chứng minh với khâm sứ tòa thánh nhu cầu của giáo phận mình cần một Giám Mục Phụ Tá. Việc này dễ dàng hơn nếu ngài yêu cầu bổ nhiệm thay thế cho một Giám Mục Phụ Tá đã về hưu hoặc qua đời.
Giám mục giáo phận chuẩn bị terna, tức danh sách ba ứng viên, cho chức vụ Giám Mục Phụ Tá mình yêu cầu và chuyển đến khâm sứ tòa thánh.
Đức khâm sứ sau đó tiến hành điều tra riêng của mình về các linh mục trên terna của giáo mục giáo phận, rồi gửi danh sách cho Rome với một báo cáo và các khuyến nghị của riêng mình.
Trung bình, phần này của tiến trình có thể mất từ hai đến sáu tháng.
Giai Đoạn 3: Thánh Bộ Giám Mục
Một khi tất cả các tài liệu từ tòa khâm sứ đã hoàn thành và ngăn nắp thứ tự, và được đức tổng trưởng chấp thuận, trình tự tiếp tục tiến triển. Nếu việc bổ nhiệm liên quan đến một giám mục được thăng chức hoặc thuyên chuyển, vấn đề có thể được giải quyết bởi vị tổng trưởng và nhân viên của bộ. Tuy nhiên, nếu việc bổ nhiệm là một linh mục được thăng chức giám mục, thì toàn thể thành viên Bộ Giám Mục thông thường đều tham dự vào tiến trình quyết định.
Một Hồng Y cáo thỉnh viên được chọn để tóm tắt các tài liệu và thực hiện một báo cáo cho toàn thể thánh bộ, thường họp hai lần một tháng vào thứ Năm. Sau khi nghe báo cáo của Hồng Y cáo thỉnh viên, hội đồng thảo luận về việc bổ nhiệm và sau đó bỏ phiếu. Hội đồng có thể theo sự đề nghị của vị khâm sứ, chọn một ứng viên khác trong terna, hoặc thậm chí yêu cầu một terna khác được chuẩn bị.
Giai Đoạn 4: Đức Giáo Hoàng Quyết Định
Tại cuộc tiếp kiến riêng tư với Đức Giáo Hoàng, thường vào ngày thứ Bảy, Đức Hồng Y tổng trưởng Bộ Giám mục trình bày các khuyến nghị của bộ lên Đức Thánh Cha. Một vài ngày sau đó, Đức Giáo Hoàng thông báo cho thánh bộ về quyết định của mình. Sau đó, Thánh bộ thông báo cho đức khâm sứ; đức khâm sứ là người sẽ liên hệ với ứng viên và hỏi ý ứng viên có chấp nhận việc bổ nhiệm hay không. Nếu câu trả lời là “có”, đức khâm sứ báo cáo lại cho tòa thánh Vatican và một ngày được ấn định để thông báo công khai.
Thường mất từ sáu đến tám tháng – và đôi khi lâu hơn – từ thời điểm giáo phận trống tòa cho đến khi một giám mục mới được bổ nhiệm.
(vietcatholic 27.09.2018/ The Valley Catholic)
Để lại một phản hồi